Οδοιπορικό στους αμπελώνες του Αγίου Όρους, όπου παράγεται το επίσημο κρασί του Κρεμλίνου

Σε ένα αμπέλι του Αγίου Όρους παράγεται το κρασί που σερβίρει το Κρεμλίνο στους επίσημους προσκεκλημένους του, που είναι συνήθως ηγέτες ξένων κρατών. "Κορμίλιτσα" είναι το όνομά του, που στα ρωσικά σημαίνει "τροφός" και είναι το μόνο κρασί που φέρει τον τίτλο του "Επίσημου Οίνου του Κρεμλίνου". Ο εκάστοτε οικοδεσπότης δεν το σερβίρει μόνο στους υψηλούς επισκέπτες, αλλά συνηθίζει να δωρίζει και από μία ή περισσότερες φιάλες ως ενθύμιο της επίσκεψης.

Το μετόχι της Χρωμίτσας, της μονής του Αγίου Παντελεήμονα στις πλαγιές του Άθω, έχει αναλάβει το "υψιστο καθήκον" να ευφραίνει τις "καρδίες" του Βλαντίμιρ Πούτιν, του Μεντβέντεφ και των μουσαφιραίων τους.

Με θέα τη θάλασσα και άριστο ποιοτικά χώμα, τα αμπέλια του δίνουν υψηλής ποιότητας σταφύλια και το κρασί τους, προτού πάρει την δρόμο για τη Μόσχα, ωριμάζει μέσα σε βυζαντινό κελάρι, σε φιάλες επάνω στα ράφια και μέσα στα ειδικά ξύλινα βαρέλια.

Η "Kormilitsa Gold Collection" παράγεται υπό την αυστηρή επίβλεψη ειδικών της γνωστής οινοποιΐας "Ευάγγελος Τσάνταλης Α.Ε.", της οποίας αποτελεί τη "ναυαρχίδα" στην ομώνυμη σειρά ετικετών "Κορμίλιτσα", που συνθέτουν μια σειρά οίνων από τρία εκλεκτά βιολογικά κρασιά.

Αποδίδει δύο με πέντε χιλιάδες φιάλες τον χρόνο - ανάλογα με τη χρονιά - που είναι, ωστόσο, πάντοτε αριθμημένες και μονογραφημένες με χειροποίητο τρόπο. Οι φιάλες αυτές απορροφούνται στην πλειοψηφία τους από το Κρεμλίνο, αλλά και από άλλες αγορές του εξωτερικού, που το εκτιμούν για τη "γεμάτη" γεύση και το ιδιαίτερο άρωμά του.

Η "Κορμίλιτσα" παράγεται από δύο γνωστές ποικιλίες αμπελιού (καμπερνέ και λημνιό). Το εξαιρετικό χρώμα, τα αρώματα, η γεύση και η επίγευσή του φαίνεται ότι συγκινεί τους ανώτατους Ρώσους αξιωματούχους, αφού πέρασε από πολλούς ελέγχους, με επιτόπιες αυτοψίες και δοκιμές, για τρεις χρονιές, προτού επιλεγεί ως επίσημο κρασί του Κρεμλίνου.

Η καλλιέργεια της αμπέλου ήταν πάντοτε σημαντική και διαδεδομένη στα μοναστήρια του Αγίου Όρους και το κρασί τους ήταν ένα από τα παραδοσιακά κεράσματα προς τους προσκυνητές και τους επισκέπτες. Οι μοναχοί καλλιεργούσαν αμπέλια στη Χρωμίτσα, ήδη από τον 14ο αι. Η ποιότητα του αγιορείτικου κρασιού ήταν γνωστή και η φήμη του υψηλή στο ευρύ κοινό, ενώ έχαιρε πάντοτε ιδιαίτερης αναγνώρισης από τους ειδικούς της αμπελουργίας που είχαν την πείρα να το εκτιμήσουν. Το 1969, σε μια επίσκεψή του, ο οινοποιός Ευάγγελος Τσάνταλης είδε τους μικρούς αμπελώνες της Χρωμίτσας που καλλιεργούσαν Ρώσοι μοναχοί και προμήθευαν με αυτό τη μονή του Αγίου Παντελεήμονα. Άλλωστε, εξαιτίας αυτής της πρακτικής το μετόχι απέκτησε την ονομασία Κορμίλιτσα.

Ως έμπειρος οινοποιός, ο Τσάνταλης αντιλήφθηκε ότι το γόνιμο έδαφος, η αύρα της θάλασσας που νοτίζει τις πλαγιές του βουνού και το εξαιρετικό μικροκλίμα δημιουργούν συνθήκες κατάλληλης βιοποικιλότητας για να ευδοκιμήσει εύγεστο και ξεχωριστό κρασί. Ο Τσάνταλης συνέλαβε την ιδέα να δημιουργηθούν εκεί αμπελώνες, στους οποίους ο ίδιος θα παρείχε την τεχνογνωσία και τα απαιτούμενα εργαλεία για να παραχθούν ιδιαίτερες ποικιλίες κρασιού. Σε συνεννόηση με τους μοναχούς ενοικίασε τη γη και άρχισε να φυτεύει και να καλλιεργεί τους πρώτους αμπελώνες. Σήμερα, η καλλιεργούμενη έκταση φτάνει τα χίλια στρέμματα πιστοποιημένης βιολογικής καλλιέργειας, ενώ η επένδυση της οικογένειας Τσάνταλη για την προστασία και αναβίωση του αμπελώνα είναι συστηματική.

Η αγιορείτικη ιστορία της "Τσάνταλης Α.Ε." ξεκίνησε με μια σειρά ποιοτικών κρασιών, από τον "Αγιορείτικο", που έγινε και ο πρώτος τοπικός οίνος ονομασίας προέλευσης ως τις άλλες επιτυχημένες αγιορείτικες ετικέτες της φίρμας, "Μetoxi Chromitsa", "Avaton", "Agathon" κ.λπ. Η καλλιέργεια των αμπελώνων συνέχισε να είναι πατροπαράδοτη, παραδοσιακή και οι επεμβάσεις λιγοστές, με τρόπο που η φύση να κάνει απερίσπαστη τη δουλειά της. Ακόμη και σήμερα, η απόδοση των αμπελώνων είναι περιορισμένη ακριβώς για να επιτυγχάνεται η αύξηση της ποιότητας.

"Οι περισσότεροι αμπελώνες παράγουν 400-500 κιλά ανά στρέμμα, αναλόγως και με τη χρονιά και αρκούμαστε σε αυτούς. Δε θέλουμε την εντατικοποίηση, που είναι σε βάρος της ποιότητας. Εμείς βάζουμε τη φροντίδα και εξασκούμε τις καλλιεργητικές πρακτικές με βάση την εμπειρία που έχει αποκτηθεί και από εκεί και μετά ό,τι κάνει ο … Θεός" λέει ο γεωπόνος της εταιρείας Γιώργος Σαλπιγγίδης.

Οι παραδοσιακοί αμπελώνες αποτελούνται από διάφορες ποικιλίες (καμπερνέ σωβινιόν, ξινόμαυρο, σαρντονέ, λημνιό, αθήρι, κ.ά.) και από αυτούς παράγεται και κόκκινο και λευκό κρασί, όπως και τσίπουρο. Στις αγιορείτικες καλλιέργειες της "Τσάνταλης Α.Ε." απασχολούνται, σε μόνιμη βάση, δέκα άτομα και εποχικά άλλοι τριάντα κάθε χρόνο.

Το κρασί συλλέγεται και παλαιώνει σε ειδικά δρύινα βαρέλια στο παραδοσιακό κελάρι, μέσα στο μετόχι της Χρωμίτσας, που είναι χτισμένο με την παλιά βυζαντινή τεχνοτροπία των μαστόρων της πέτρας. Οι πέτρινοι τοίχοι του είναι παχιοί, με αποτέλεσμα στους χώρους του, ανάμεσα από τους τεράστιους θόλους και τις καμάρες του, να επιτυγχάνεται η σταθερή θερμοκρασία, χωρίς τη βοήθεια πρόσθετου εξοπλισμού, κλιματιστικού κ.λπ. και να ωριμάζει το κρασί με φυσικό τρόπο.

Το εκπληκτικό "πάντρεμα" της αμπελουργικής παράδοσης, με τις σύγχρονες καλλιεργητικές πρακτικές, γίνεται μέσα σε ένα περιβάλλον φορτισμένο από τη "βαριά" ιστορία, την μακρά παράδοση και τα ιδιαίτερα σύμβολα που παραπέμπουν σε ένα απώτερο παρελθόν - βυζαντινό, αυτοκρατορικό - μέσα στο οποίο διαχρονικά η εκκλησία είχε τον ιδιαίτερο ρόλο της, τα μοναστήρια της και τους αγίους της.

Οι Ρώσοι μοναχοί του μετοχίου φροντίζουν να υπενθυμίζουν στους επισκέπτες τη βαθιά σύνδεση της Ρωσίας με την ορθόδοξη πίστη και την εκκλησία, αναρτώντας στο εσωτερικό των κτισμάτων, γύρω από το μετόχι, πλάι σε σύγχρονες φωτογραφίες και τοπιογραφίες, πίνακες με παραστάσεις και πορτρέτα των τσάρων και ιδιαίτερα της αυτοκρατορικής οικογένειας Ρομανώφ, που εκτελέστηκε από το σοβιετικό καθεστώς, ενώ απουσιάζει … κραυγαλέα, κάθε αναφορά σε αυτό. Αλλωστε, την περίοδο εκείνη, το μετόχι της Χρωμίτσας ήταν κλειστό.

Στο υποστατικό, πάνω από το κελάρι, που κατασκευάστηκε με δωρεά του Ε. Τσάνταλη, το 1994, δύο χρόνια πριν φύγει από τη ζωή, υπάρχουν και νεότερες φωτογραφίες από τη λαμπρή πορεία της "Κορμίλιτσα" στο Κρεμλίνο. Μία από αυτές είναι από την επίσκεψη του προέδρου Πούτιν στο Άγιον Όρος, το 2005, όπου εικονίζεται μαζί με τους μοναχούς της Χρώμνιτσας και της μονής Αγίου Παντελεήμονα και με τους συνεχιστές της εταιρείας "Ευάγγελος Τσάνταλης". Στον Πούτιν προσφέρθηκε ένα ξεχωριστό κρασί, ειδικά φυλαγμένο γι' αυτόν, από τη φημισμένη σειρά, με το οποίο λέγεται ότι έμεινε κατενθουσιασμένος.

Υπάρχει, επίσης, και άλλη νεότερη φωτογραφία, όπου ο Ντιμίτρι Μεντβέντεβ τη στιγμή της προεδρικής ορκωμοσίας του στη Μόσχα δέχεται, από τα χέρια του μακαριστού Πατριάρχη της Μόσχας Αλέξιου, μια φιάλη "Κορμίλιτσα". Ο Πατριάρχης Αλέξιος είχε δωρίσει τότε στον Μεντβέντεφ εκατό τέτοιες φιάλες, ευχόμενος τότε καλή προεδρική θητεία στον σημερινό Ρώσο πρωθυπουργό…

Φάνης Γρηγοριάδης